Czwarta Wielka Opowieść Montessori to historia pisma. Jej celem jest wzbudzenie w dziecku podziwu, szacunku i wdzięczności za umiejętność porozumiewania się na odległość za pomocą pisma. Opowieść zaczynamy w czasach kiedy ludzie jeszcze nie znali (i nie potrzebowali) pisma, dopiero ta właśnie potrzeba skłoniła ich do zostawiania innym wiadomości.
Opowieść prowadzi nas przez pierwsze pisma obrazkowe, przez wynalazki rdzennych mieszkańców Ameryk (kipu czyli pismo węzełkowe, wampumy, tam-tamy itd.), pismo klinowe, hieroglify, pismo chińskie aż do Fenicjan – wynalazców pierwszego alfabetu. O Fenicjanach mam osobną opowieść, o której za chwilę.
Do opowieści używam zestawu rekwizytów, w większości ręcznie wykonanych – mamy tu kamienie oklejone wydrukiem malunków naskalnych, korale z gliny samoutwardzalnej, kipu zawiązane ze sznurka, gliniana tabliczka z pismem klinowym, Rosetta Stone zrobiona z kartonu, fenicka łódź z łódeczki do sushi, gęsie pióro. Z rzeczy dokupionych mam pędzelki do kaligrafii chińskiej, tabliczki woskowe i dysk z Fajstos ze sklepu Edudomo, który jest jednocześnie układanką.
Tymczasem Fenicjanie pływają po Morzu Śródziemnym handlując purpurą tyryjską (tak, to te buteleczki 😉) i zapisując sprawy handlowe językiem bez samogłosek. O Fenicjanach usłyszymy jeszcze w opowieści o historia liczb.
To właśnie od Fenicjan wywodzi się alfabet grecki, rzymski oraz większość innych alfabetów na świecie. To pierwszy alfabet, w którym jeden znak odpowiadał jednemu dźwiękowi i dzięki temu mógł być dostosowany do bardzo wielu języków.
Po tej opowieści mamy mnóstwo możliwości odkrywania sposobów zapisu – my ryliśmy na tabliczkach woskowych (po użyciu wkładamy do piekarnika, topimy wosk i są jak nowe), pisaliśmy gęsim piórem (od znajomej szczęśliwej gąski), klinami na glinie, tworzyłyśmy malunki naskalne. Dziewczyny wymyśliły nawet własny alfabet.
Jedną z klasycznych opowieści w tym temacie jest Opowieść o wole i domu. Przedstawia ona fenickiego chłopca, który wpadł na pomysł, że dobrze byłoby zostawić rodzicom wiadomość, wychodząc z domu, aby wiedzieli gdzie jest ich syn. Potrafił narysować symbol domu czy wołu ale nie potrafił narysować rzeczy bardziej abstrakcyjnych, na przykład swojego imienia. Alim szukał sposobu na zapisanie słów, które potrafił wymawiać. Odkrył, że słowa składają się z dźwięków i że te dźwięki można narysować używając symboli przedmiotów zaczynających się tym dźwiękiem.
Używając symboli, które znał alef – wół, lamed – laska, yod- ramię i mem – woda napisał swoje imię – Alim. Te znaki z czasem stały się literami alfabetu – alfa, lambda itd.
Do tej historii użyłam kilku figurek i kamieni pomalowanych farbami. Efekty takich małych opowiastek jednak są nie do przecenienia. Zapadają w pamięć, mimo woli dziecko poznaje znaki alfabetu greckiego (które przecież za jakiś czas przydadzą się w matematyce) i jest to świetny punkt wyjścia do rozwinięcia tego tematu jeśli pojawi się zainteresowanie.
Bardzo ciekawą ekspozycję w temacie historii komunikacji widzieliśmy w Parku Nauki i Ewolucji Człowieka w Krasiejowie – tam zobaczycie kipu, wampumy, tabliczki z pismem klinowym, dysk z Fajstos i inne etapy rozwoju pisma.
Tradycyjnie, załączam zdjęcie książek w tym temacie, do których warto sięgnąć po więcej historii o komunikacji i języku. Książka „Narodziny liter” to historia rozwoju pisma, która może posłużyć za podstawę Czwartek Wielkiej Lekcji. Natomiast książka „Halo! Historia komunikowania się” zawiera również historię rozwoju języka i komunikacji aż do czasów współczesnych, wspominając o posłańcach, gołębiach pocztowych, poczcie konnej, języku esperanto, alfabecie Braille’a i wielu innych ciekawostkach. Mnóstwo wiedzy!
Poniżej plik z opowieścią o historii pisma. Zdjęcia i ilustracje do opowieści bez problemu znajdziecie w Internecie.
_________________________________
Wszystkie materiały, którymi się tu dzielę są wykonane z największą starannością, dla moich dzieci . Jeśli jednak znajdziesz w nich błędy proszę, napisz do mnie. Materiały te są darmowe, jednak jeśli chcesz w sposób materialny podziękować mi za moją pracę, możesz postawić mi kawę. Dziękuję!
No Comments