Geometria w szkole podstawowej to jeden z działów matematyki, który wydaje się sprawiać dzieciom najwięcej problemów. Nie potrafiłam tego zrozumieć, dopóki nie otworzyłam podręcznika do matematyki do klasy 4. Nauka geometrii rozpoczyna się od wprowadzenia pojęć prostej, płaszczyzny, odcinka, prostych zbieżnych, prostopadłych, równoległych, łącznie z ich definicjami (!!). Nic dziwnego, że nauka geometrii zaczyna się w 4 klasie – wcześniej dziecko nie jest na taką abstrakcję gotowe (choć i w 4 klasie wiele dzieci jeszcze nie jest). A geometria powinna być doświadczaniem tego co namacalne i widoczne a nie abstrakcją!
Mozaika to jedna z moich ulubionych zabawek-pomocy do matematyki, z pomocą której już przedszkolak może eksplorować zależności geometryczne. Ogromnie wszechstronna a jednocześnie prosta. Jej uniwersalne kolory pobudzają wyobraźnię i zachęcają do tworzenia. Mozaika, znana za oceanem jako „pattern blocks”, jest powszechnie używana do nauki liczenia, ćwiczenia rytmów, symetrii, ułamków. W Internecie wpisując „pattern blocks” można znaleźć mnóstwo gotowych kart pracy na każdym poziomie nauczania.
Zestawy mozaiki zwykle mają dołączone obrazki, które dziecko może układać bezpośrednio na nich, na ich czarno-białym zarysie, potem odwzorowywać kolorowy obrazek obok na podłodze (co jest już dużo trudniejsze) a potem czarno-biały. Potem (lub przedtem) dzieci zwykle układają z klocków własne wzory (lub budowle 3D), kompozycje a potem piękne mandale.
Drugim etapem jest ćwiczenie rytmów – czyli układamy najpierw ciąg z dwóch klocków – np. kwadrat-niebieski romb, powtarzamy 3 razy a potem dziecko kontynuuje. Następnie używamy trzech elementów, potem powtarzamy elementy i powoli zwiększamy trudność.
Kolejną świetną zabawą jest układanie symetrycznej drugiej części obrazka – tutaj przydaje się lusterko aby tę symetrię wytłumaczyć. Można to robić z odrysem części do uzupełnienia lub bez (wersja trudniejsza). Jako osi symetrii używamy zwykle patyczka do szaszłyków. Potem dwóch patyczków a nawet więcej jeśli dziecko daje sobie radę. Do symetrii wielokrotnych fajne są dwa sklejone ze sobą lusterka. W ten sposób możemy zobaczyć ile razy każdy z klocków musi zostać powtórzony aby wzór się zamknął. Możemy również układać figury a dziecko patyczkiem może zaznaczać oś symetrii (aby utrudnić możemy niektóre klocki położyć tak, aby oś symetrii przecinała ja na pół).
A kiedy dziecko jest już sensorycznie obeznane z mozaiką, kształtami klocków i ich wzajemnymi zależnościami możemy wkroczyć na wyższy poziom matematyczny i zaproponować szablony do układania narzucając liczbę klocków, które mają być użyte, używając jak najmniejszej liczby klocków, szukając kilku sposobów ułożenia jednej figury itp.
Na klockach mozaiki możemy wprowadzać ułamki, pokazując jak można podzielić nasz żółty sześciokąt. Możemy nawet te ułamki skracać i rozszerzać, stosując zależności między klockami (choć do tego ja wolę jednak używać pomocy ułamkowej Montessori).
I możemy się pobawić w parkietaż, wybierając parę klocków, np. kwadrat i trójkąt lub sześciokąt i niebieski romb. Potem możemy spróbować z trzema klockami – kwadrat, niebieski i biały romb i tak dalej.
Do większości zadań używa się tylko 4 kształtów, usuwając pomarańczowy kwadrat i biały równoległobok, dlatego, że nie da się z nich ułożyć żółtego sześciokąta. Ale już mandale, symetrie czy parkietaże możemy tworzyć ze wszystkich klocków. Jeśli chcecie pracować z internetowymi kartami pracy do mozaiki to przy zakupie klocków zwróćcie uwagę na kolory – w amerykańskich i angielskich mozaikach są one standardowe, na polskim rynku spotkałam się z takimi, w których kolory a czasem i kształty są inne.
A na koniec mały prezent – mam dla Was plik z kilkoma przykładowymi zabawami mozaiką. To na początek, bo już niedługo ukaże się książka Eli https://www.mamtonakoncujezyka.pl/, w której znajdziecie dużo więcej pomysłów na wykorzystanie mozaiki w edukacji, nie tylko matematycznej. Plik do ściągnięcia poniżej.
_________________________________
Wszystkie materiały, którymi się tu dzielę są wykonane z największą starannością, dla moich dzieci . Jeśli jednak znajdziesz w nich błędy proszę, napisz do mnie. Materiały te są darmowe, jednak jeśli chcesz w sposób materialny podziękować mi za moją pracę, możesz postawić mi kawę. Dziękuję!
No Comments